|
|
#ظلم_به_خود
در آيه محل بحث فرمود اينها به خودشان ظلم كردند ﴿الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلاَئِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ﴾ دربارهٴ همين كفار، همين مستكبران و اينهاست
ظلم به نفس يك وقتي انسان سطحي‌نگر است مي‌گوييم به خودش ستم كرده، به خودش ستم كرده يعني چه؟
اين مي‌تواند تحليلي ديگر داشته باشد و آن اين است كه ما يك بدني داريم، اعضا و جوارحي داريم كه با او كار مي‌كنيم يك خودي داريم كه او خود حيواني و مدبّر اين بدن و اكل و شُرب دارد و بعضي از امور را درك ميكند و وظيفه‌ها را در حد خود درك ميكند و بايد انجام بدهد، يك خود الهي داريم كه در درون، درون است او ديگر براي ما نيست او فطرت ماست او را به ما نداند او را به ما امانت دادند تمليك نكردند گرچه بدن هم تمليك نشده گرچه اين خود حيواني متوسط هم تمليك نشده ولي فطرت اين معنا در او روشن‌تر است كه فطرت را به ما نبخشيدند فطرت را به ما ندادند ما هر كاري بكنيم كه بر خلاف دستور دين باشد به اين درون ما، به اين همسايه ما، به اين امانت الله ظلم كرديم به او ظلم كرديم.
ما يك حدي داريم ما غذايمان محدود است حلال و حرام ما محدود است زندگي ما محدود است خوابيدن ما، خوردن ما همه اينها محدود است براي اين خودِ مياني است اما آن چراغ را كه به ما دادند به ما چراغ دادند كه درست راه را ببينيم او را به ما تمليك نكردند تا كسي بگويد من مي‌خواهم چراغ خودم را خاموش كنم به ما نداند او را
اگر يك خلافي كرديم به آن خود واقعي‌اي كه به ما امانت دادند به او ستم كرديم اين خودِ نفساني مي‌شود ظالم آن خودِ عقلاني مي‌شود مظلوم
معلوم مي‌شود در درون ما خبر از امورش و شئون فراوان است خب يكي لذت مي‌برد يكي، اين جهاد كه مي‌گويند جهاد با نفس يعني چه؟ جهاد با نفس هم مثل ظلم به نفس است اين حتماً تعدّد دارد چندتا شأن است كه يكي اين سَمت مي‌كشد يكي آن سَمت مي‌كشد اينها با هم درگيرند تا يكي پيروز بشود.
#ظلم به #نفس معنايش اين است كه اين كسي كه خلاف ميكند منكر است و مستكبر از مرز خودش تعدّي كرده است به جايي رسيده است كه نبايد مي‌رسيد و ملك او نبود، حق او نبود، مال او نبود، معلوم مي‌شود در درون ما يك چيزهايي هست كه براي ما نيست و ما امين خداييم و ذات اقدس الهي اينها را به عنوان امانت به ما داده است و سالم داد و سالم مي‌طلبد اگر ما از مرز خودمان تجاوز كرديم به آن حد رسيديم مي‌شويم ظلم. آن هم ماست منتها درجهٴ بالاي ماست
فرمود ما به او چشم داديم، گوش داديم، دل داديم اين همه آنها را به هم زده پس معلوم مي‌شود يك چيزهايي هست كه كارهاي فراطبيعي دارد يك، و براي ما نيست دو، براي هدايت و روشنگري ما به ما داده شد سه، گناهان ما مخصوصاً انكار و استكبار به اينها آسيب مي‌رساند چهار، اين مي‌شود ظلم به نفس
كدام خود است كه هم مذكور است هم مَنسي كدام خود است كه اين تبهكارها هم به فكر او هستند هم او را فراموش كردند
در سورهٴ مباركهٴ «آل‌عمران» آيه 154 اين است كه ﴿ثُمَّ أَنْزَلَ عَلَيْكُم مِن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُعَاسَاً يَغْشَي طَائِفَةً مِنكُمْ وَ طَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنْفُسُهُمْ﴾ اينها فقط به فكر خودشان هستند اينها ﴿يَظُنُّونَ بِاللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ﴾ اينها همان تفكر جاهلي را دارند اينها فقط به فكر خودشان هستند اين براي آيه 154 سورهٴ مباركهٴ «آل‌عمران».
در سورهٴ مباركهٴ «حشر» مي‌فرمايد به اينكه اينها خدا را فراموش كردند و خدا هم اينها را انسا كرده است آيه نونزده و بيست سورهٴ «حشر» اين است كه ﴿وَلاَ تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ﴾ اينها چون خدا را فراموش كردند كيفرشان اين است كه خداي سبحان انسا كرده اينها را از ياد خودشان برده اينها ديگر به فكر خودشان نيستند خب
پس يك خودي است كه منسي است يك خودي است كه مذكور است يك خودي است كه مستور است يك خودي است كه مشهور است يك مرحلهٴ نفس آن نفس حيواني است كه خوردن و خوابيدن و إعمال لذايذ هست اين مذكور اينهاست مشهور اينهاست فقط به فكر اين هستند، آن خود ملكوتي كه خليفةالله هست و به ﴿نَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي﴾[19] بر مي‌گردد از عالم غيب است او را فراموش كردند، خب.
پس يك مرحلهٴ نفس همين است كه مي‌شود ظالم يك مرحلهٴ نفس آن است كه منسي است مي‌شود مظلوم اين نفسي كه به فكر خودش هست يعني نفس حيواني اين مي‌شود ظالم آن نفس انساني مي‌شود مظلوم
ایت اله جوادی آملی تفسیر سوره نحل
کلمات کلیدی: ظلم نفس خود ظالم
|
| سیدکاظم فرهنگ |
