رتبه: Advanced Member
گروه ها: member, Administrators تاریخ عضویت: 1390/02/31 ارسالها: 1,165 ![Iran (Islamic Republic Of)]( "Iran (Islamic Republic Of)") 48 تشکر دریافتی در 28 ارسال
|
✳🛑 #غدير و #خلافت در نهج البلاغه : ايا در نهج البلاغه، به موضوع خلافت و جانشيني بعد از پيامبر ، اشاره نشده است؟
🌴امیرالمومنین #حضرت_علی (ع) در چندین جای نهج البلاغه #خلافت خود را به خداوند و سخن پیامبر مستند می‌کنند
🔹1- خطبه هفتادوچهار:
🔸"لقد علمتم انّی احقّ النّاس بها من غیری، و واللّه لاسلمنّ ما سلمت امور المسلمین، و لم یکن فیها جور الّا علیّ خاصّة، التماسا لاجر ذلک و فضله، و زهدا فیما تنافستموه من زخرفه و زبرجه؛
خوب می‌دانید که من از همه کس به #خلافت #شایسته‌ترم، و به خدا سوگند تا هنگامی که اوضاع مسلمین روبراه باشد و در هم نریزد، و به غیر از من به دیگری ستم نشود همچنان خاموش خواهم بود. و این کار را به خاطر آن انجام می‌دهم که اجر و پاداش برم، و از زر و زیورهائی که شما بسوی آن می‌دوید پارسائی ورزیده باشم".
✅همه مى دانيد از هر کس شايسته ترم!
🔸اين سخن را « اميرالمؤمنين(عليه السلام)» در آستانه گزينش شوراى شش نفره «عمر» نسبت به «عثمان» ايراد فرمود. زيرا همان طور که مى دانيم «عمر» در آستانه وفاتش براى انتخاب خليفه بعد از خود، يک شوراى شش نفرى تعيين کرد (على(عليه السلام)، عثمان، عبدالرّحمن بن عوف، طلحه، زبير و سعد بن ابى وقّاص) و گروهى را مأمور کرد که اين شش نفر را تحت فشار قرار دهند، که در مدّت سه روز فردى را از ميان خود به عنوان خليفه مسلمين برگزينند و از آنجا که على(عليه السلام) حاضر نشد به شرايط نامشروع بعضى از اهل شورا تن در دهد، تمايل به «عثمان» پيدا کردند و به او رأى دادند و «عثمان» را به عنوان خليفه برگزيدند.
امام(عليه السلام) که در برابر عمل انجام شده قرار گرفت، گفتار حکيمانه بالا را ايراد فرمود.
🔹نخست فرمود: «شما خوب مى دانيد که من از هر کس به امر #خلافت شايسته ترم» (لَقَدْ عَلِمْتُمْ أَنِّي أَحَقُّ النَّاسِ بِهَا مِنْ غَيْرِي).
اشاره به اين که اگر من در برابر تصميم شما کوتاه بيايم، نه به خاطر اين است که در شايستگى خودم کمترين شکّ و ترديدى دارم.
👈سپس به دليل اين موضوع پرداخت و فرمود: «به خدا سوگند! تا هنگامى که اوضاع مسلمين رو به راه باشد (و عثمان راه سلامت را پيش گيرد) و تنها به من ستم شود، سکوت اختيار مى کنم.»
اشاره به اين که من اگر کوتاه بيايم، به خاطر مصالح مسلمين است; مبادا در اين لحظاتِ حسّاس که دشمنان در داخل و خارج براى خاموش کردن نور اسلام توطئه مى کنند، اختلافى در داخل به وجود آيد و شکافى در صفوف مسلمين ايجاد شود و آنها از آن بهره بگيرند. يا خونهاى بى گناهان در اين راه ريخته شود; من اين ستم را بر خودم مى پذيرم و از حقّ خود صرف نظر مى کنم، ولى اين تا زمانى است که ظلم و فساد از ناحيه حکومت وقت، در محيط اسلام ظاهر نشود.
👈سپس مى افزايد: «من در برابر اين سکوت و مصلحت انديشى (اوّلاً:) اجر و پاداش الهى و فضل او را مى طلبم» (الْتِمَاساً لاَِجْرِ ذلِکَ وَ فَضْلِهِ).
(و ثانياً:) «مى خواهم در برابر زر و زيورهايى که شما به خاطر آن با يکديگر رقابت داريد، پارسايى ورزيده باشم»
🖋شرح ايت الله مكارم شيرازي
🖊شرح ابن ابی الحدید از خطبه 74
🌴اين سخنان امير المومنين عليه السلام كه خطاب به اهل #شورى است هنگامى كه آهنگ بيعت با #عثمان كردند
🌴على عليه السلام به اهل شورى مى گويد: شما با آنكه مى دانيد من از هر كس ديگر به خلافت #سزاوارترم در عين حال از من عدول مى كنيد. سپس سوگند مى خورد كه هر گاه در تسليم شدن او و انصرافش از حق خودش سلامت امور مسلمانان باشد و جور و ستمى جز بر او روا ندارند تسليم خواهد بود. و اين سخن فقط از كسى همچون على عليه السلام است كه چون بداند يا گمان استوار داشته باشد به اينكه اگر جنگ و ستيز كند بر اسلام رخنه و سستى وارد مى شود آنرا انتخاب نمى كند. هر چند كه بايد حق را با منازعه طلب كرد، و در عين حال اگر بداند يا گمان استوار داشته باشد كه در خوددارى از طلب حق خود فقط رخنه و سستى در حق او اعمال مى شود ولى اسلام از فتنه در امان مى ماند بر خود واجب مى بيند كه چشم پوشى كند و در ضايع شدن حق خود شكيبا باشد و دست نگهدارد تا اسلام از فتنه مصون بماند.
⁉️اگر [اعتراض كنى و] بگويى: چرا على عليه السلام در قبال #معاويه و اصحاب جمل تسليم نشد و بر غصب حق خود چشم پوشى نكرد تا اسلام از فتنه مصون بماند؟ مى گويم جور و ستم اصحاب جمل و معاويه و مردم شام چنان نبود كه فقط مخصوص على عليه السلام باشد بلكه جور و ستم ايشان همه مسلمانان و اسلام را در برگرفته بود و آنان در نظر على از كسانى نبودند كه براى رياست امت و كشيدن بار خلافت شايسته باشند و در واقع شرطى كه براى تسليم بودن خود فرموده بود كه «جور و ستم فقط نسبت به شخص من انجام شود» متحقق نبود.
و اين سخن على عليه السلام دلالت دارد بر آنكه او معتقد نبوده است كه خلافت عثمان متضمن جور و ستمى بر مسلمانان و اسلام است بلكه خصوصا متضمن جور و ستم بر او بوده است و اين اعتقاد خالص اصحاب [ #معتزلى ] ماست.
🔻سخنى از على (ع) پيش از بيعت با عثمان:
اما اينجا آنچه را كه از روايات استنباط مى شود كه على (ع) با اصحاب شورى درباره شمردن فضائل و خصائص خود كه با آنها از افراد شورى و ديگران متمايز بوده است تذكر داده است مى آوريم. پس از اينكه عبد الرحمان بن عوف و حاضران با عثمان بيعت كردند و على عليه السلام از بيعت خوددارى فرمود چنين گفت «همانا ما را حقى است كه اگر آنرا بدهند مى گيريم و اگر ندهند بر كپل شتران سوار مى شويم، هر چند اين شبروى به درازا كشد».
⭕️⭕️سپس به آنان فرمود: شما را به خدا سوگند مى دهم آيا ميان شما كسى غير از من هست كه پيامبر (ص) هنگام ايجاد عقد برادرى ميان مسلمانان، ميان او و خودش عقد برادرى بسته باشد؟ گفتند: نه. فرمود: آيا ميان شما كسى جز من هست كه پيامبر براى او فرموده باشد: «هر كس من مولاى اويم اين مولاى اوست»؟ گفتند: نه. فرمود: آيا ميان شما كسى جز من هست كه پيامبر (ص) به او فرموده باشد: «منزلت تو نسبت به من چون منزلت هارون نسبت به موسى است جز اينكه پيامبرى پس از من نيست»؟ گفتند: نه. فرمود: آيا كسى غير از من ميان شما هست كه براى ابلاغ سوره براءة [توبه ] امين قرار گرفته باشد و پيامبر در مورد او فرموده باشد: اين سوره را كسى جز خودم يا مردى كه از خود من است نبايد ابلاغ كند؟ گفتند: نه. فرمود: آيا نمى دانيد كه اصحاب پيامبر (ص) مكرر در صحنه هاى جنگ گريختند و من هرگز نگريختم؟ گفتند: آرى مى دانيم. فرمود: آيا مى دانيد كه من نخستين مسلمانم گفتند: آرى مى دانيم
فرمود: كداميك از ما از لحاظ نسب به رسول خدا (ص) نزديك تريم؟ گفتند: تو.
در اين هنگام عبد الرحمان بن عوف سخن على را بريد و گفت: اى على مردم جز عثمان را نمى خواهند، تو راهى براى #كشتن خود قرار مده. سپس عبد الرحمان به ابو طلحه گفت: عمر به تو چه فرمان داده است؟ گفت: فرمان داده است هر كس جماعت مسلمانان را پراكنده سازد #بكشم. عبد الرحمان به على گفت: در اين صورت بيعت كن و در غير آن صورت راه مومنان را پيروى نكرده اى و ما آنچه را فرمان داده اند درباره تو اجرا مى كنيم. فرمود: «به خوبى مى دانيد كه من براى خلافت از هر كس غير از خودم شايسته تر و سزاوارترم و به خدا سوگند، تسليم مى شوم......»
🖌شرح ابن ابی الحدید
2-بخشی از خطبه ششم
.🔸 فَوَاللَّهِ مَا زِلْتُ مَدْفُوعاً عَنْ حَقِّي مُسْتَأْثَراً عَلَيَّ مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ نَبِيَّهُ (ص) حَتَّى يَوْمِ النَّاسِ هَذَا.
🔹و اللّه از زمان وفات پيامبر صلّى اللّه عليه و آله تاكنون مرا از حقّم كنار زده اند و آن كه همسانم نبوده بر من مقدم كرده اند.
🔹ترجمه انصاریان.
🔻🔻دلیل تکرار و تأکید امیر المؤمنین ( ع ) درباره حق خود
دلیل تکرار و تأکید امیر المؤمنین ( ع ) درباره حق خود ، را تحت بررسى قرار دهیم : مسئله اینست که سخنان امیر المؤمنین ( ع ) در موارد فراوان و اعتقاد اولى مهاجرین و انصار که بگفته یعقوبى کمترین تردیدى در این نداشتند که خلافت پس از پیامبر اکرم حق واقعى على بن ابیطالب ( ع ) است و همچنین کیفیت زندگانى آن بزرگ بزرگان بطور قطع اثبات مى کرد که خلافت الهى مختص او است . ولى او از این حق مسلم برکنار شده است .
از طرف دیگر این خاصیت روحى او بر همگان اثبات شده است که او خلافت را براى اشباع حس خودخواهى نخواسته ، بلکه تأکید قاطعانه کرده است که نه تنها خلافت را بلکه اصل حیات را براى احقاق حق و وصول به هدف اعلاى انسانى مى خواهد .
بنابر این ، شکوه و ابراز ناراحتى هاى او درباره از دست رفتن حق خود ،در حقیقت ابراز رنج و درد درباره محرومیت جامعه از حق بوده است . ما در خطبه چهارم این جمله را دیده ایم که مى گوید :لم یوجس موسى علیه السّلام خیفه على نفسه بل اشفق من غلبه الجهّال و دول الضّلال .
( موسى ( ع ) براى ترس از خویشتن نبود که مضطرب و بیمناک گشت ، بلکه دلسوزى و هراس او از پیروزى نادانان و تسلّط دولتهاى گمراه بوده است ) .
با ملاحظه این دو مسئله مهم ، دلیل تکرار و تأکید امیر المؤمنین ( ع ) درباره حق خود روشن مى گردد .
این همان دلیل است که موجب تکرار و تأکید بعضى از داستانها در قرآن مى باشد ، مانند داستان حضرت موسى علیه السلام و تکرار آیاتى مانند فَبِأىِّ الاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ ( کدامین نعمتهاى پروردگارتان را تکذیب مى کنید ) در سوره الرحمن که براى گوشزد کردن دائمى وقاحت تکذیب مى باشد .
تکرار داستان حضرت « موسى » علیه السلام براى نمودار ساختن چهره هاى گوناگون حق و پدیدههاى باطل است که حیات آن بزرگوار را به خود مشغول داشته بود .
🖌شرح وترجمه نهج البلاغه علامه محمدتقی جعفری جلد ۳
|
سیدکاظم فرهنگ |
|
|
|
|
|
جهش به انجمن
شما مجاز به ارسال مطلب در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ارسال پاسخ در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به حذف مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ویرایش مطلب ارسالی خود در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به ایجاد نظر سنجی در این انجمن نمی باشید.
شما مجاز به رای دادن در این انجمن نمی باشید.
